संकल्प,साधना र राजनिति।

अंग्रेजी विद्दान कैनेथ बाकरले फकिर गुरजिएफमा समर्पित गरेको एउटा पुस्तक मा भनेका छन्न्,” मेरो निन्द्रा खलवलाउने जर्ज गुरजिएफमा समर्पित” मनका संङल्पको अदभुत सम्भावनाहरु रहन्छ।जो जिन्दगीमा हार्छन,त्यसमा परिस्थिहरु कम हुन्छ,मनलाई हार्ने स्वीकृति धेरै हुन्छ।उसको असफलतामा संसारको हात धेरै कम हुन्छ।सयमा ८५प्रतिसत स्वंय जिम्मेवारी उसैको रहन्छ।जव कुनै मानिस ८५प्रतिशत हार्न तयार छ र १५प्रतिशत संसारले साथ दिएन भने त्यो पनि ज्यादति हुन्छ।१५प्रतिशत संसारले उसको साथ दिन्छ।जित्ने को नियम पनि यहि हो, हार्ने को नियम पनि यहि हो।शान्ति को नियम पनि यहि हो,अशान्तिको नियम पनि यहि हो।अनि विचार घटना र व्यक्तित्वो वन्छ।सुविधाको अनुसार विचार वनाउछ,सवै विचार हाम्रो सुविधाको पोषक हुन्छ।दर्शन सगँ सुविधाको कुनै सरोकार छैन,दर्शन एक “तपश्चर्या”हो।हेर्नु र सोच्नु मा फरक छ,हेर्नु दर्शन हो,सोच्नु विचार हो,पश्चिमाले सोच्नुमा धेरै जोड दिय,विचारलाई “फिलोसफि” भने,हामि त्यसैमा लागेर सोच्ने शास्त्रलाई दर्शन भन्यैा।दर्शनको अर्थ सोच्नु होईन,(दर्शन र फिलोसफि पर्यावाचि हुदै होईन) पश्चिमाहरुको विचारशास्त्र मिसांसा,तर्क र विश्लेषण मात्र हो।पूर्वियशास्त्रनै दर्शन हो।पूर्वियले यो कुरा को चिन्ता र अनुभव लिएको छ।तथ्यलाई सोचेर थाहापाउन सकिदैन।यिनै मुल कुराहरु मानिसले भुल्दै गयको सङल्पको कारणवाट हो,मानिस सोच्छ म उभिन्छु,उसले यो कुरा विर्सेको हुन्छ कि उभिनु मात्र केहि मतलव छैन,महत्व छ भित्री सङल्पको जसले उभिने निर्णय गरेको छ,त्यो पुरा पनि गर्छ संकल्प गार्हो छ,प्रयोय गार्हो छैन।नकारात्मक संङ्ल्प नेगेटिभ विल हो।साधना वाट यो अनुभव गरेर मात्र अहिले को समाज,राजनिति लाई माथि उढाउन सकिन्छ,अहिले जुन साधना गरेको भनेको छैा मुलत त्यो साधना नै होईन चाहे धर्म चाहे राजनिति।अहिलेको राजनिति (व्ल्याक म्याजिक) जस्तो छ त्यो पनि सङ्ल्प शक्तिवाट नै पैदा भयको हो।ज्ञान केहि छैन,शक्ति धेरै भयो,सङ्ल्पवान मानिस पनि शक्तिले भरियको छ,शक्ति केमा उपयोग गर्छ भन्न सकिदैन।नकरात्मक प्रयोग हुन सक्छ।शक्ति “तटस्थ” छ।शक्ति हुनु पनि पर्छ,शक्तिहिन बन्नुभन्दा शक्तिवान बन्नु ठिक छ।यसको पनि शुभ र अशुभ हुन्छ,शक्तिवान भयर शुभ को यात्रा गर्दा राम्रो।शक्तिहिन वेक्ति ले गलत गरेपनि ठिकै मानिन्छ,खराव काम गर्नेले असल पनि गर्नसक्छ।जसले खराप गर्न सक्छ उसले असल पनि गर्न सक्छ,अपेक्षा राखैा अहिले का खराविहरुवाट असल राजनिति यात्रा सुरु होस।गिता मा भनियको छ,आसुरी गुण हुनेहरुले के गर्नु पर्दछ र के गर्नु हुदैन भन्ने जान्दैनन्।तिनमा न पवित्रता छ न आचरण छ,न सत्यता नै,आफैलाई श्रेस्ठ मानेर धमन्ड गर्न झुटो पद र प्रतिस्ठामा मोहित भयर कहिलेकाहि विधिविधानको पालन नगरि केवल नाम का लागि मात्र अत्यन्त्र घमण्डपूर्वक कुर्चिमा आसिन रहिरहन चाहान्छन्।अंग्रेजी विद्दान वाकर ले लेखे जस्तै निद्रा खलबल्याउने जर्ज गुरजिएफमा समर्पित गरेको जस्तै यो लेख पनि मेरो चेतना खुलाईदिने आसुरी गुण भयको वेक्ति प्रति समर्पित।

लेखक :- कैलाश कोइराला, नेपाली काङ्ग्रेस प्रदेस कार्य सम्पादन समिति का सदस्य हुनुहुन्छ।