चितवनका बहिरा विद्यार्थीलाई शिक्षामा चुनौती, शिक्षामा समावेशीकरण हुनु पर्छ- बहिरा महासंघ चितवन

चितवन, नेपालका अपाङ्गता भएका बालबालिकाहरू स्तरयुक्त र समावेशी शिक्षा प्राप्त गर्नमा गम्भीर व्यवधानहरू बेहोरिरहेका छन्।

कानून र नीतिमा प्रगति भए पनि अपाङ्गता भएका धेरैजसो बालबालिकालाई सरकारले अलग्गै कक्षाकोठामा छुट्याएर राख्ने गरेको छ। अपाङ्गता भएका र नभएका बालबालिकालाई सँगै राखेर पढाइने समावेशी शिक्षा दिनसक्ने गरी शिक्षकहरूको तालीम अझै हुन सकेको छैन। अपाङ्गता भएका दशौँ हजार बालबालिका विद्यालय बाहिरै रहेका छन्।

चितवन जिल्लामा हालसम्म बहिरा विद्यार्थीका लागि अध्ययन गर्ने माध्यमिक तहसम्मको समेत पढाइ नहुँदा तिनका अभिभावक समस्यामा परेका बहिरा महासंघ चितवन ले जनाएको छ ।

२०५३ सालमा चितवनमा बहिरा विद्यार्थीलाई पढाउने कार्यक्रमको थालनी भए पनि हालसम्म कक्षा आठसम्मको मात्रै पढाइ हुने गरेको बहिरा महासंघकी अध्यक्ष विष्णुकुमारी पौडेलले बताइन् । उनका अनुसार चितवनमा हालसम्म बहिरा विद्यार्थीलाई पढाउन दुईवटा विद्यालयले मात्रै अनुमति पाएको छ ।

२०५३ सालमा चितवन मावि भरतपुर र २०५४ सालमा राष्ट्रिय आधारभूत विद्यालय वीरेन्द्रनगरले अनुमति पाएको थियो । त्यसयता पठनपाठन हुँदै आए पनि माथिल्लो तहको कक्षा अध्ययन गर्नका लागि गोरखा, बागलुङ, काठमाडौँलगायतका जिल्लामा लैजानुपर्ने बाध्यता रहेको छ ।

विद्यार्थी मात्र नभई शिक्षकको समेत अभाव हुँदा सीमित शिक्षकबाट पढ्न बाध्य रहेको र हाल भरतपुरमा दुई जना र वीरेन्द्रनगरमा तीन जना शिक्षकले बहिरा विद्यार्थीलाई अध्यापन गराउँदै आएका छन् । चितवन माविले कक्षा सातसम्म अध्यापन गराइरहेको छ भने राष्ट्रिय आधारभूत विद्यालयले कक्षा आठसम्म अध्यापन गराउँदै आएको छ ।

बहिरा विद्यार्थीहरुको शैक्षिक पहुँच सहज नभएपछि बिहीबार राष्ट्रिय बहिरा संघले चितवनका सञ्चारकर्मीहरुसँग शिक्षामा समावेशीकरण विषयमा अभिमुखीकरण कार्यक्रम नै आयोजना गरेर यस विषयमा कलम चलाइदिन आग्रह गरेको छ । आज सम्म पनि बहिरा विद्यार्थी हरु चितवन जस्तो ठाउमा विद्यालयभन्दा बाहिर रहेको भन्दै उनीहरुलाई विद्यालयसम्म पु¥याउनका लागि पत्रकार, शिक्षाप्रेमी व्यक्ति तथा संघ/संगठनले भूमिका खेल्न आवश्यक रहेको समावेशी शिक्षा परियोजना कार्यक्रमका अधिकारी हरुले बताए ।

चितवनमा बहिरा विद्यार्थीको संख्या यति नै छ भनेर यकिन गर्न कठिन छ यस विषयमा अभिभावकहरु नै सचेत नबनिदिँदा सम्म वास्तविक तथ्याङ्क थाहा हुन गारो पर्ने परियोजनाकी तालिम प्रशिक्षक अस्मिता शाक्यले भनिन् किनकि झट्ट हेर्दा सामान्य देखिने व्यक्तिको बोली नआउनु र श्रवणशक्ति नहुनुलाई अपाङ्गता भएका व्यक्ति नमान्ने प्रचलनले गर्दा बहिरा विद्यार्थीको संख्या यकिन नभएको हो ।’ त्यसैले, विद्यालयबाहिर रहेका बहिरा बालबालिकाको तथ्याङ्कसमेत नभएको उनले बताइन् । अब भने अभिभावक सचेत हुन आवश्यक रहेको उनले बताइन् ।

अहिले यो परियोजनाले चितवनमा भरतपुर महानगरपालिका र कालिका नगरपालिकामा मात्रै कार्यक्रम गर्दै आएको छ । यी दुई पालिकामध्ये भरतपुरमा कार्यक्रमतर्फ ८२ लाख ५५ हजार २५० र प्रशासनतर्फ १६ लाख ५५ हजार गरी कुल ९९ लाख १० हजार २५० रूपैयाँ छ ।

कालिका नगरपालिकामा कार्यक्रमतर्फ ७४ लाख २० हजार २५० र प्रशासनतर्फ ११ लाख १७ हजार २३९ रूपैयाँ छ।

दुवै नगरपालिकाको गरी जम्मा ८५ लाख ३७ हजार ४८९ रूपैयाँ बजेटमा काम गरेको समावेशी शिक्षा परियोजनाकी संयोजक शर्मिला तामाङले जानकारी दिइन् । उनका अनुसार यो बजेट गत तीन आर्थिक वर्षको लागि हो ।